Ο καθηγητής φιλοσοφίας Ιάσων Πρινσιος (κατά το Ντεκάρτ-Καρτέσιος), μας παρουσιάζει την τρίτη επανάσταση στη φιλοσοφία, με τη βοήθεια νέων μεθόδων από την γνωσιακή επιστήμη. Αυτά, υπό τους ήχους του Miles Davis που τα χώνει στο background....
Στα γρήγορα έκανα και μια μετάφραση αυτών που λέει ο προφέσορας:
:
Μπορούμε να σκεφτούμε την φιλοσοφία, όπως και κάθε άλλο πεδίο, ως μια σειρά επαναστάσεων. Τον 20ο αιώνα, στην αγγλόφωνη φιλοσοφία κυριάρχησαν δύο τέτοιες επαναστάσεις. Στην αρχή του αιώνα η πρώτη επανάσταση είχε να κάνει με τη συνειδητοποίηση πως τα εργαλεία της λογικής, ως μια νέα μέθοδος ανάλυσης της γλώσσας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αποσαφηνίσουν προβλήματα της φιλοσοφίας. Τα μέλη αυτής της επανάστασης πίστευαν πως αποκαλύπτοντας την κρυφή λογική δομή που βρίσκεται πίσω από τις λέξεις που χρησιμοποιούμε, μπορούμε να ρίξουμε φως σε προβλήματα που απασχολούσαν τους φιλόσοφους εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Για μισό αιώνα αυτή η σκέψη ήταν κυρίαρχη στην φιλοσοφία. Μα στα μέσα του αιώνα πολλοί άρχισαν να απογοητεύονται με τα αποτελέσματα. Θεώρησαν πως η έρευνα για κρυμμένες λογικές δομές δεν έλυνε τα υπό εξέταση προβλήματα. Αντίθετα κάποιες φορές δημιουργούσε νέα προβλήματα, πολλά από τα οποία ήταν ψευδοπροβλήματα που έπρεπε να διαλυθούν και όχι να λυθούν.
Στα μέσα του 20ου αιώνα μια δεύτερη επανάσταση έλαβε χώρα. Το ενδιαφέρον μετατοπίστηκε από τη λογική δομή της γλώσσας στην επιφάνειά της - την καθημερινή χρήση. Το πως εσείς και εγώ την χρησιμοποιούμε μπορεί να αποκαλύψει το νόημα των λέξεων. Για τον επόμενο μισό αιώνα αυτός ο τρόπος σκέψης είχε εξαιρετικό αντίκτυπό στη φιλοσοφία. Οι άνθρωποι που είχαν εκπαιδευτεί και στις δύο παραδόσεις, αυτή της λογικής και αυτήν της καθημερινής γλώσσας, πίστευαν πως τα φιλοσοφικά προβλήματα μπορούν να κατανοηθούν με τη χρήση και των δύο μεθόδων. Κοιτώντας δηλαδή ταυτόχρονα την λογική δομή και την καθημερινή γλώσσα ώστε να ανακαλύπτεται το νόημα και η αλήθεια.
Μα εμείς πιστεύουμε πως υπάρχει και άλλη μια επανάσταση. Ύστερα από 100 χρόνια γλωσσικής ανάλυσης, νιώθουμε πως τα φιλοσοφικά προβλήματα σε μεγάλο βαθμό παραμένουν ως έχουν από την αρχή του 20ου αιώνα. Μάλιστα πιστεύουμε πως η ίδια η μεθοδολογία των φιλοσόφων που υπήρξαν στο κέντρο αυτών των επαναστάσεων είναι ανεπαρκής - ακόμη και για την ανακάλυψη του νοήματος των λέξεων. Έτσι κι αλλιώς, αυτό που εννοούμε λέγοντας μια λέξη δεν καθορίζεται μονάχα από αυτό που μας είναι διαθέσιμο μέσω της ενδοσκόπησης. Πολύ συχνά το νόημα καθορίζεται από κρυμμένες δομές του νου. Δομές που μπορούν να αποκαλυφθούν μονάχα με τη χρήση μεθόδων μιας νέας προσέγγισης για την ανακάλυψη της φύσης του νου που είναι η γνωσιακή επιστήμη. Παρ’ όλο που ξεκίνησε από τα μέσα του 20ου αιώνα, ενσωματώθηκε και σε φιλοσοφικές μεθόδους μονάχα προς το τέλος του αιώνα. Οι γνωσιακοί επιστήμονες πιστεύουν πως για την κατανόηση του νου χρειαζόμαστε μια προσέγγιση από πολλές σκοπιές. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε ψυχογλωσσολογία, ψυχολογία, γνωσιακές νευροεπιστήμες, υπολογιστικά μοντέλα, ανθρωπολογία καθώς και κάθε πεδίο του οποίου οι τεχνικές παρατήρησης και τα υπολογιστικά μοντέλα και κάθε εμπειρική προσέγγιση με την ευρεία έννοια, μπορούν να οδηγήσουν σε ιδέες για το πως λειτουργεί ο νους. Ακολουθώντας μια πολύπλευρη προσέγγιση, τα βαθύτερα μυστικά του νου μπορεί να αποκαλυφθούν. Οι φιλόσοφοι που πίστευαν πως μπορούσαν να το κάνουν αυτό σκεπτόμενοι από τον καναπέ τους, θεωρούμε πως έκαναν μεγάλο λάθος. Και τα τελευταία 5, 10, 15 χρόνια οι φιλόσοφοι όλο και συχνότερα προεκτείνουν αυτή την μεγάλη ποικιλία εργαλείων ώστε να λύσουν προβλήματα που τους απασχολούν εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια.
Πιστεύουμε πως τα προβλήματα που απασχολούσαν τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη ή αυτά που απασχολούσαν τους μοντέρνους φιλόσοφους όπως τον Καρτέσιο και τον Χιούμ, μπορούν να φωτιστούν χρησιμοποιώντας νέες επιστημονικές μεθόδους που ως τώρα δεν ήταν διαθέσιμες.
Αυτή είναι η τρίτη επανάσταση.
