Είναι η Γνωσιακή επιστήμη γεμάτη Σκατά?

Τομογραφία με βούλες. Πηγή www.popularmechanics.com

Ένα άρθρο του περιοδικού Wired, θέτει το ερώτημα: "Is Cognitive Science Full of Crap?". Αν ναι, τότε ποιος θα καθαρίσει τον "κόπρο του Αυγεία"? Σαν παράδειγμα ο συγγραφέας του άρθρου αναφέρει έρευνες που εξάγουν συμπεράσματα που θυμίζουν "φρενολογία": Οι ταξιτζήδες έχουν καλύτερη μνήμη επειδή έχουν μεγαλύτερο ιππόκαμπο. Μήπως όμως έχουν μεγαλύτερο ιππόκαμπο, επειδή έχουν καλύτερη μνήμη? Η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα?

Ομιλίες: Διαταραχές του ύπνου στη σχιζοφρένεια, μηχανισμοί μνήμης και fMRI

 Ενημερώνουμε για την πραγματοποίηση δυο εκδηλώσεων-διαλέξεων με καλεσμένη ομιλήτρια την Επίκουρη καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο πανεπιστήμιο Harvard των ΗΠΑ κ. Dara S. Manoach, που είναι ερευνήτρια στο κέντρο για Βιοϊατρική Απεικόνιση “Athinoula S. Martinos” του Πανεπιστημίου Harvard στις ΗΠΑ.

Σήμερα η μεγαλύτερη Πανσέληνος του έτους

Τι σχέση έχει το μέγεθος του φεγγαριού με την Γνωσιακή Επιστήμη και συγκεκριμένα την Αντίληψη? Κι όμως, όπως εξηγεί ο διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, το μέγεθος της σελήνης δεν εξαρτάται από την απόστασή της - όσο από τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε. Σήμερα Κυριακή, 23 Ιουνίου, θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε ένα αρκετά ενδιαφέρον φαινόμενο, την μεγαλύτερη Πανσέληνο του έτους. «Πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν λανθασμένα ότι αυτό συμβαίνει κάθε Αύγουστο, που φυσικά δεν είναι σωστό αφού πρόκειται απλά για μια οπτική απάτη. Αυτό που συμβαίνει δηλαδή είναι ότι στη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών ο Ήλιος βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της ετήσιας φαινόμενης τροχιάς του στον ουρανό ενώ αντίθετα η Σελήνη βρίσκεται σχετικά πιο κοντά στον ορίζοντα. Σ’ αυτή τη θέση η Πανσέληνος μπορεί να συγκριθεί με διάφορα άλλα χαρακτηριστικά που βρίσκονται εκεί, όπως δέντρα, κεραίες και διάφορα κτίσματα.

Μ’ αυτόν τον τρόπο ο εγκέφαλος του παρατηρητή παρασύρεται να πιστέψει ότι η Πανσέληνος είναι μεγαλύτερη ενώ επανειλημμένες μετρήσεις έχουν αποδείξει ότι το μέγεθος της Πανσελήνου δεν διαφέρει καθόλου από ώρα σε ώρα. Υπάρχει φυσικά μετρήσιμη διαφορά του μεγέθους της Σελήνης ανάλογα με το αν βρίσκεται στο περίγειό της ή στο απόγειό της, κάτι που συμβαίνει μια φορά κάθε μήνα. Για παράδειγμα το πλησιέστερο περίγειο της Σελήνης το 2013 είναι στις 23 Ιουνίου (357.014 χιλιόμετρα), ενώ το μεγαλύτερο απόγειο ήταν στις 10 Ιουνίου (406.485 χιλιόμετρα). Αυτό όμως δεν έχει σχέση με το πόσο μεγάλη φαίνεται όταν βρίσκεται κοντά στον ορίζοντα, που οφείλεται όπως είπαμε αποκλειστικά και μόνο σε οπτική απάτη» σημειώνει ο Διονύσης Π. Σιμόπουλος, διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου.

Πηγή: Βήμα science

Τι; Τέλειο μουσικό αυτί;

Περίπου ένας στους 10000 ανθρώπους έχει αυτό που λέγεται "τέλειο" μουσικό αυτί (όχι σαν σχήμα αλλά σαν ικανότητα ακοής). Η συστηματική διερεύνηση του φαινομένου έδειξε πως η αντίληψη δεν φτάνει φυσικά σε επίπεδο τελειότητας - κάθε άλλο μάλιστα. Παρ' όλο που η ικανότητα αυτών των ανθρώπων είναι πράγματι ξεχωριστή σε σχέση με τους υπόλοιπους, δεν λείπουν και στην περίπτωσή τους οι αντιληπτικές δυσκολίες, όταν γίνουν οι κατάλληλοι πειραματικοί χειρισμοί: Πράγματι, μουσικοί με "τέλειο αυτί" έκπληκτοι διαπίστωσαν πως έπαιζαν ξεκούρδιστα όργανα, χωρίς να το έχουν αντιληφθεί νωρίτερα. Όπως λοιπόν πολύ σωστά το έχει θέσει γνωστή μουσικός, "ουδείς άσφαλτος". Περισσότερα εδώ:

http://www.sciencedaily.com/releases/2013/06/130611122011.htm

Ενδιαφέροντα μαθήματα από το coursera

Στην πλατφόρμα coursera υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα (και δωρεάν) μαθήματα. Προσεχώς ξεκινά το μάθημα "The Social Context of Mental Health and Illness": Τα όρια "παθολογικού" και "φυσιολογικού" είναι δυσδιάκριτα και καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από κοινωνικές συμβάσεις. Το ζήτημα αυτό θίγεται ήδη σε αρχαία κείμενα, όπως για παράδειγμα στα λεγόμενα "ψευδεπίγραφα του Ιπποκράτη". Αναφέρεται πως ο Ιπποκράτης είχε κληθεί για να διαγνώσει την περίπτωση ενός φιλοσόφου, του Δημόκριτου - που είναι προφανές πως τρελάθηκε: Γελά χωρίς λόγο, μένει άγρυπνος, παραμελεί τον εαυτό του και μιλά περίεργα θεωρώντας πως όλοι είναι τρελοί και μονομανείς. Ο Ντόκτορ Ιπποκράτης - αφιερώνει αρκετό χρόνο στον "ασθενή"-φιλόσοφο, μα στο τέλος φεύγει χωρίς να είναι σίγουρος εάν ο φιλόσοφος τρελάθηκε ή αν είναι απλά ο μόνος φυσιολογικός.

Περισσότερα για το μάθημα στον παρακάτω σύνδεσμο: https://www.coursera.org/course/mentalhealth

Ακόμη, ξεκινούν μαθήματα φιλοσοφίας μαθηματικών: Παράδοξα όπως η λάμπα του Thompson φέρνουν συχνά σε αμηχανία καθηγητές μαθηματικών (ή ακόμη και εξοργίζονται αν αγαπούν Πλατωνικού τύπου προσεγγίσεις όσον αφορά την φύση των μαθηματικών). Λόγου χάρη στο πανεπιστήμιο Αθηνών, η αυθόρμητη απάντηση αρκετών καθηγητών μαθηματικών όταν τους τέθηκε το πρόβλημα ήταν "είναι λάθος η ερώτηση". Περισσότερα εδώ: https://www.coursera.org/course/mathphil

Υπάρχουν μαθήματα ακόμη και για γεωλόγους (https://www.coursera.org/course/volcano), για μαγειρική (https://www.coursera.org/course/volcano) ή πιο τεχνικά θέματα όπως η κρυπτογράφηση δεδομένων (https://www.coursera.org/course/crypto) ή σχετικά νέα πεδία έρευνας όπως ο επιγενετικός έλεγχος της έκφρασης των γονιδίων (https://www.coursera.org/course/epigenetics)

Εφόσον υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον για κάποιο μάθημα, μπορούν να οργανωθούν και "ομάδες αυτομόρφωσης", ώστε να γίνεται πιο συστηματική η παρακολούθηση.

Συμμετοχή σε πείραμα διάρκειας 6 μηνών (!)

Το Food4Me είναι ένα πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ενήλικες άνω των 18 ετών που υλοποιείται σε συνεργασία με Πανεπιστήμια σε 12 χώρες και στοχεύει στην παροχή εξατομικευμένων συμβουλών διατροφής, άσκησης και υγείας. 

Το πρόγραμμα παρέχεται δωρεάν και οι συμμετέχοντες λαμβάνουν στον υπολογιστή τους συστάσεις προσαρμοσμένες στις συνήθειές τους, στους δείκτες υγείας τους και στο γενετικό τους προφίλ, μέσω της ειδικά διαμορφωμένης ιστοσελίδας www.food4me.org.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε τη σελίδα του προγράμματος στο Facebook: http://www.facebook.com/Food4MeGreece ή επικοινωνήστε με το Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου στο food4me@hua.gr