Κατάργηση των Ελέγχων Υποθέσεων από Επιστημονικό Περιοδικό

Νίκος Γιαλλούσης.

Το περιοδικό Basic and Applied Social Psychology αφού επέτρεψε μια "περίοδο χάριτος" ενός έτους, πραγματοποίησε την απόφαση που πήρε το 2014, να απαγορεύσει την αναφορά σε p-, T- και F- τιμές, καθώς και τη φράση "σημαντικά" αποτελέσματα. Δύο ακόμα μέτρα που είχαν προαναγγελθεί, είναι η αποδοχή της δημοσίευσης αρνητικών αποτελεσμάτων, καθώς και διαψεύσεων προηγούμενων ευρημάτων - αφού βέβαια η συλλογιστική που τα κράταγε στο "συρτάρι" με βάση την στατιστική σημαντικότητα ήταν εσφαλμένη, και σίγουρα μεθοδολογικά επιλήψιμη.

Η απόφαση αυτή αντανακλά μεταξύ άλλων την απροθυμία των ερευνητών στις συμπεριφορικές και βιο-ιατρικές σπουδές να αλλάξουν την κουλτούρα ανάλυσης δεδομένων που έμαθαν ως διδακτορικοί φοιτητές, παρά τις 400 και πλέον δημοσιεύσεις που στηλιτεύουν την χρήση τους. Να σημειωθεί ότι το περιοδικό ξεκαθαρίζει ότι όσοι νομίζουν ότι θα δημοσιεύουν πιο εύκολα σε αυτό έπειτα από αυτή την ρύθμιση κάνουν σοβαρό λάθος. Το περιοδικό δεν στέκεται μόνο του στην προσπάθεια εξυγείανσης της βιο-ιατρικής και συμπεριφορικής έρευνας: το περιοδικό Epidemiology αποθαρρύνει ρητά τους συγγραφείς να αναφέρονται σε ελέγχους υποθέσεων και να χρησιμοποιούν την ανακριβή έκφραση "σημαντικό αποτέλεσμα".

Οι αναλυτές βιοστατιστικών δεδομένων Roger Peng και Jeff Leek, δημοσίευσαν ένα σχόλιο στο Nature, σύμφωνα με το οποίο οι p-τιμές είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, και ολόκληρη η διαδικασία της διεξαγωγής έρευνας μπορεί να περιέχει αποφάσεις που δεν κοινοποιούνται, άρα είναι μη-αναπαραγώγιμες. Η σειρά μαθημάτων τους Data Science Specialization στην πλατφόρμα Coursera σχεδιάστηκε για να καλύψει όλες τις απαιτήσεις της αναπαραγωγιμότητας και της διαφάνειας στην επιστημονική έρευνα, από το σχεδιασμό ως την δημοσίευση των αποτελεσμάτων. Σύμφωνα με αυτούς, οι ερευνητές πρέπει να δημοσιεύουν τα αρχεία πρωτογενών δεδομένων, και να παρατίθεται όλος ο κώδικας της στατιστικής ανάλυσης που παράγει τα δημοσιοποιούμενα αποτελέσματα.

Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι ένα από τα μεγαλύτερα φιάσκα στην ανάλυση δεδομένων, θεωρείται το εύρημα των οικονομολόγων περί δημοσίου χρέους που οδήγησε την Ελλάδα στο Μνημόνιο.