Σάββατο, Δεκεμβρίου 13, 2008

Δημοσιογραφικά όνειρα

Σύμφωνα με δημοσίευμα του in.gr, ο μαγνητικός τομογράφος αρχίζει να εισβάλλει σε φαντασίες και όνειρα. Στην πραγματικότητα, οι Ιάπωνες επιστήμονες περιγράφουν αυτό που έκαναν ως εξής: “We have shown that contrast-defined arbitrary visual images can be reconstructed from fMRI signals of the human visual cortex on a single trial basis” (σελ. 924). Απεικόνισαν δηλαδή, μέσω των καταγραφών λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας, την εικόνα που έβλεπε ο εθελοντής τη στιγμή της νευροαπεικόνισης, την οποία παρουσίαζαν ως οπτικό ερέθισμα οι ερευνητές, και όχι κάποια εικόνα της φαντασίας του. Η εικόνα απαρτιζόταν από φωτεινά και σκοτεινά σημεία σε ένα πλέγμα 10x10. Για παράδειγμα, όταν ο εθελοντής έβλεπε αυτό:
χάρη στη στατιστική ανάλυση προηγούμενων νευροαπεικονίσεων του ιδίου ατόμου από διάφορες εικόνες αυτού του τύπου, οι ερευνητές μπορούσαν να υπολογίσουν με βάση το σήμα του μαγνητικού τομογράφου, αυτό (σελ. 923):
Παρότι το δημοσίευμα του in.gr δεν περιέχει ανακριβείς πληροφορίες, δημιουργεί εντελώς παραπλανητικές εντυπώσεις τόσο για αυτό που έγινε όσο και για το τι σημαίνει, κάτι που επιβεβαιώθηκε σε σχετική συζήτηση στο χτεσινό μάθημα. Το δημοσίευμα αναφέρει ότι «Στο μέλλον, ο τομογράφος θα διαβάζει ακόμα και όνειρα, υποστηρίζουν», χωρίς εισαγωγικά, κάτι που δεν βασίζεται στην επιστημονική μελέτη αλλά ενδέχεται να προέρχεται από κάποια άλλη δημοσιογραφική ανακοίνωση και είναι δύσκολο να ελεγχθεί για την ακρίβειά του.
Οι ερευνητές καταλήγουν, στο άρθρο τους, ότι “More interesting are attempts to reconstruct subjective states that are elicited without sensory stimulation, such as visual imagery, illusions, and dreams...One could address this issue by attempting to reconstruct a subjective state using a reconstruction model trained with physical stimuli...Thus, our approach could provide valuable insights into the complexity of perceptual experience and its neural substrates” (σελ. 926). Η λέξη «όνειρο» εμφανίζεται στον τίτλο του δημοσιεύματος του in.gr και τρεις ακόμα φορές μέσα στο κείμενο των 244 λέξεων, ενώ η λέξη “dreams” εμφανίζεται μία φορά σε 12 σελίδες της επιστημονικής δημοσίευσης, στην τελευταία παράγραφο όπου αναφέρονται εικασίες για μελλοντικές έρευνες. Φυσικά η εργασία δεν έχει καμία σχέση με όνειρα. Είναι μια σημαντική και ενδιαφέρουσα εργασία και δεν έχει ανάγκη από δημοσιογραφικές ηλιθιότητες για να αναδειχθεί.
Παρόμοιες ανοησίες άκουσα και στο δελτίο ειδήσεων του ΣΚΑΪ σήμερα (14/12), του υποτιθέμενου σοβαρότερου τηλεοπτικού καναλιού, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του (ακατάλληλου, λόγω διαφορετικού επιστημονικού πεδίου) προσκεκλημένου να διατυπώσει ακριβέστερα την πραγματικότητα.
Δίδαγμα 1ο: Τα δημοσιογραφικά δημοσιεύματα δεν αποτελούν αξιόπιστη πηγή επιστημονικής ενημέρωσης (επαναλαμβάνουμε μέχρι πλήρους εμπέδωσης).
Δίδαγμα 2ο: Πώς να γράφετε κάτι που δεν λέει (σχεδόν) κανένα ψέμα και στο τέλος δίνει μια εντελώς λανθασμένη εντύπωση για την πραγματικότητα. Προσοχή στους δημοσιογράφους!

6 σχόλια:

uqbar2342 είπε...

μιας και λέμε για επιστημονική ενημέρωση & επικοινωνία (είπαμε, μακριά από δημοσιογράφους)
παίζει αύριο και μεθαύριο σχετικό συνέδριο (τίτλος "Υποδομές Ανοικτής Πρόσβασης: το Μέλλον της Επιστημονικής Επικοινωνίας") στο εθνικό ίδρυμα ερευνών

protopap είπε...

Για την ακρίβεια οι δύο εθελοντές του πειράματος δεν έβλεπαν κάτι σαν το ωραίο ασπρόμαυρο σχηματάκι της κύριας ανάρτησης, διότι κάτι τέτοιο θα προκαλούσε μάλλον περιορισμένης έκτασης και διάρκειας διέγερση. Το πραγματικό οπτικό ερέθισμα ήταν σταθερό μέσο γκρι, αντί για το μαύρο του αναρτημένο σχήματος, και ασπρόμαυρο καρό που αναβόσβηνε 6 φορές το δευτερόλεπτο, αντί για το άσπρο του αναρτημένου σχήματος.

uqbar2342 είπε...

Αντιγράφω τη διατύπωση των ερευνητών όπως παρατίθεται στην ανάρτηση (οι υπογραμμίσεις δικές μου): "More interesting are attempts to reconstruct subjective states that are elicited without sensory stimulation, such as visual imagery, illusions, and dreams..."
Υποθέτω πως αντί για illusions εννοούν hallucinations, μιας και αυτό (το δεύτερο) όνομα χρησιμοποιείται για τις υποκειμενικές αντιληπτικές καταστάσεις που προκαλούνται απουσία αισθητηριακού ερεθίσματος.

Τα illusions είναι αντιληπτικές καταστάσεις που προκαλούνται από ερέθισμα (υπάρχει sensory stimulation) αλλά το ερέθισμα γίνεται αντιληπτό κάπως παραμορφωμένο (υπάρχει αναντιστοιχία ιδιοτήτων ανάμεσα σε αντίλημμα και φυσικό ερέθισμα, πχ Muller-Lyer)

uqbar2342 είπε...

Δύο ακόμα επιτυχίες της επιστημονικής δημοσιογραφίας από το in.gr :

Ανακαλύφθηκε το νευρωνικό αποτύπωμα της νοοτροπίας της «αγέλης»

Θέμα γονιδίων η κοινωνική δικτύωση των ατόμων, σύμφωνα με νέα έρευνα του Χάρβαρντ

(αυτό το θέμα με τα γονίδια το έχουν παραξηλώσει ακόμα χειρότερα κι από το fMRI, και μάλιστα όχι μόνο οι δημοσιογράφοι..αν δεν βαριέστε να διαβάσετε ακόμα μια φορά τα πινκερίσματα του Pinker δείτε τον στο ΝΥΤimes Μagazine να ψάχνει τον εαυτό του στο γονιδίωμά του -- τη στιγμή που κάθε τριτοετής φοιτητής μοριακής βιολογίας έχει ήδη βαρεθεί τα genetics, θεωρεί ακόμα αρκετά cool τα genomics αλλά έχει πια καταλάβει πως το σοβαρά διασκεδαστικό παιχνίδι παίζεται στα proteomics - ok, υπερβάλλω, κυρίως στη χρήση του καθολικού ποσοδείκτη και στην εμπιστοσύνη που θα μπορούσε κανείς να του έχει, αλλά έχω παραπονάκια από τις διατυπώσεις του γκριζομάλλη εξυπνοκ*λη (?!) που δεν χορταίνει να έχει δίκιο)

uqbar2342 είπε...

btw, (νωρίς το θυμήθηκα!) κυκλοφορεί στο youtube το βιντεάκι με τα reconstructions των οπτικών ερεθισμάτων από το άρθρο των Miyawaki et al.
(για όσους -όπως εγώ- έχουν μπράουζερ που αρνείται να το παίξει στη σελίδα του Neuron)

protopap είπε...

Μη φανταστείτε πως η ανοησία είναι προνόμιο των Ελλήνων δημοσιογράφων. Απλώς οι δικοί μας προσπαθούν να μιμηθούν τους Αμερικάνους, οι οποίοι είναι φυσικά πολύ μπροστά. (Λέτε το twitter να κάνει κακό στο συκώτι;)