Σημείωμα του Μεταφραστή:
Ο Robert Nelson είναι διευθυντής του Digital Scholarship Lab στο Πανεπιστήμιο του Richmond. Το άρθρο αναφέρεται σε μια τεχνική εξόρυξης κειμένου που βρίσκεται σε ταχύτατη άνοδο τα τελευταία χρόνια στην Επεξεργασία Λόγου και την Υπολογιστική Γλωσσολογία, την θεματική ανάλυση. Το ενδιαφέρον του άρθρου επιτείνεται, καθώς ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τη μέθοδο για να αναλύσει την πολιτική προπαγάνδα της Ομοσπονδίας των Νοτίων Πολιτειών των ΗΠΑ κατά τον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο, αναδεικνύοντας σοβαρότατα θέματα, όπως αυτό της απο-ανθρωποποίησης της εξω-ομάδας (δείτε Zimbardo, και Leyens) και του εθνικισμού (δείτε Billig), που αποτελούν διαχρονικά αντικείμενα έρευνας της κοινωνικής ψυχολογίας. Δείτε το αυθεντικό άρθρο εδώ!
Η μετάφραση δημοσιεύεται με την ευγενική άδεια του Robert Nelson και των New York Times. This translation is posted after kind permission of Robert Nelson and The New York Times.
Λέξεις - Κλειδιά: Επεξεργασία Φυσικού Λόγου, Αυτόματη Ανάλυση Κειμένου, Αποανθρωποποίηση, Διομαδικές Σχέσεις, Προπαγάνδα, Εθνικισμός.
Keywords: Natural Language Processing, Automated Text Analysis, Dehumanization, Intergroup Relations, Propaganda, Nationalism
"Το αίμα του πρώτου μάρτυρα χύθηκε", ανακοινώνει η εφημερίδα Ritchmond Daily Dispatch την 27η Μαιου του 1861. Τρείς μέρες νωρίτερα ο υποστηρικτής της Ομοσπονδίας James Jackson πυροβόλησε και σκότωσε τον αξιωματικό της Ένωσης Elmer Ellsworth, που εισέβαλλε στο πανδοχείο του πρώτου για να υποστείλει την Ομοσπονδιακή σημαία που ανέμιζε στο μπαλκόνι του κτηρίου. Εύλογα, οι δύο νεκροί μπορούν να χαρακτηριστούν ως οι πρώτοι μάρτυρες και για τους δύο αντίστοιχους αγώνες, αυτούς των Βορείων και των Νοτίων.
"Ένδοξος θάνατος!", συνεχίζει η εφημερίδα. "Δεν υπάρχει ούτε ένας θνητός στην Virginia που δεν ζηλεύει τη μοίρα του, που δεν θα μιμούνταν το παράδειγμά του, και που δεν θα προτιμούσε να πεθάνει παρά να αναπνέει σε μία ατμόσφαιρα μολυσμένη από τέτοια ηθικά και κοινωνικά αποβράσματα όπως οι εκφυλισμένοι και αξιοθρήνητοι φονιάδες που έβαψαν τα χέρια τους με το ηρωικό του αίμα."
Αυτές οι λέξεις στην Dispatch (που μπορεί να χαρακτηριστεί ως το 'όργανο' των Ομοσπονδιακών) ήταν μια ένδειξη για το τί έμελλε να ακολουθήσει. Όχι μόνο επιεδή προμηνύει τον τρομακτικό αριθμό των θανάτων που θα ακολουθούσαν τα επόμενα τέσσερα χρόνια, αλλά και γιατί επιδεικνύει τις δύο ρητορικές μηχανές με τις οποίες οι άνθρωποι θα πειστούν ξανά και ξανά να δώσουν τη ζωή τους για το νέο, ομοσπονδιακό, έθνος τους. Με τη στρατολόγησή τους, οι άνθρωποι διακινδυνεύουν, από τη μία πλευρά, να αμαυρωθούν ηθικά και διανοητικά, διαπράττοντας φόνους, και από την άλλη, να αποχωριστούν για πάντα τις συζύγους τους, τα παιδιά τους, και άλλους αγαπημένους, χάνοντας την ίδια τους τη ζωή. Το άρθρο υποβάλλει την ιδέα ότι οι βόρειοι αξίζουν το θάνατο, γιατί είναι τέρατα. Ο Ellsworth και οι ακόλουθοί του ενωτικοί στρατιώτες ήταν μια "ορδή που επέλασε" και αποτελούνταν από "εξαχρειωμένους, ανηλεείς βάρβαρους". Προτείνει ακόμα ότι οι Νότιοι που πέθαναν υπερασπιζόμενοι την πατρίδα τους από αυτά τα τέρατα θα ανταμοίβονταν με ένδοξη αθανασία, όπως αυτή του Jackson, που δεν έπρεπε να προκαλεί το θρήνο, παρά το φθόνο, δεδομένου ότι η "υστεροφημία του θα διαρκούσε για αιώνες".
Το ότι οι στρατηγικές αυτές υπάρχουν στο κείμενο είναι δεδομένο. Αυτό που δεν είναι σαφές, εδώ και πολύ καιρό, είναι το πόσο συχνά επαναλήφθηκαν κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου. Κανένας ιστορικός δεν έχει μέχρι στιγμής επιδείξει τέτοια υπομονή, και επιμονή στη λετπομέρεια, ώστε να διαβάσει μέχρι τέλους τα περισσότερα από 100.000 άρθρα και 24 εκατομύρια λέξεις που δημοσιεύτηκαν στην Dispatch κατά τη διάρκεια του πολέμου, για να μην μιλήσουμε για την προχωρημένη στατιστική ανάλυση που θα απαιτούνταν για να εξάγουμε αποτελέσματα από τα δεδομένα. Μα τώρα, μια καινοτόμος τεχνική εξόρυξης κειμένου (text-mining) αποκαλούμενη θεματική ανάλυση (topic-modeling) επιτρέπει να κατανοήσουμε σε πού καλύτερο επίπεδο τα επιχειρήματα και τις εκκλήσεις που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου για να πείσουν τους ανθρώπους να καταταγούν στο στρατό, να δεσμευτούν στο ηθικά δύσκολο έργο να φονεύσουν άλλους ανθρώπους, και να αποδεχθούν το τρομακτικό ενδεχόμενο να χαθούν οι ίδιοι.
Η θεματική ανάλυση είναι μία πιθανοκρατική στατιστική μέθοδος που μπορεί να αποκαλύψει θέματα και κατηγορίες σε μεγέθη κειμένων τέτοια, που δεν μπρούν να διαβαστούν από έναν άνθρωπο. Η εφαρμογή της μεθόδου στα άρθρα της Dispatch για όλη τη διάρκεια του πολέμου, επιτρέπει να δούμε ευρείες και αποχρώσες κανονικότητες στις ειδήσεις του Εμφυλίου Πολέμου, που ειδάλλως θα ήταν αδύνατο να εντοπιστούν. Βοηθάει επίσης τους ιστορικούς να αναγνωρίσουν γρήγορα τα ευρύτερα θέματα που θίγονται στα επιμέρους άρθρα και τότε να αναζητήσουν αυτά τα θέματα σε άλλα έγγραφα, ακόμα και στο σύνολο των άρθρων της εφημερίδας.
Για παράδειγμα, σε ένα θεματικό μοντέλο για την Dispatch, δύο θέματα κυριαρχούν στο κομμάτι που αφορά τον μάρτυρα Jackson, θέματα τα οποία ονόμασα "λίβελοι κατά των Βορείων" και "πατριωτισμός και ποίηση". Η θεματική ανάλυση επιτρέπει έτσι να χρησιμοποιήσουμε το άρθρο για τον Jackson ως ένα σημείο αφετηρίας από το οποίο μπορούμε να εξερευνήσουμε πληρέστερα τις εκκλήσεις στον εθνικισμό και τον πατριωτισμό που χρησιμοποιήθηκαν για να πείσουν τους ανθρώπους κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου να εμπλακούν στο τρομερό έργο του θανάτου.
Εξεταζόμενα απο κοινού, τα άρθρα που σχετίζονται με το θέμα "λίβελος κατά των Βορείων" υποστηρίζουν την άποψη ότι δεν είναι αμάρτημα, αλλά δίκαιο και ηρωικό το να σκοτώνεις Βορείους. Για να καταστήσει ψυχολογικά ευκολότερο να τους αντιμετωπίζεις και να τους σκοτώνεις στο πεδίο της μάχης, οι Νότιοι εργάστηκαν για να τοποθετήσουν τους Νοτίους μέρα από την εμβέλεια της συμπόνοιας και της συναισθηματικής ταύτισης. (Σημ. του Μτφ: πρόκειται για τη διαδικασία της απο-ανθρωποποίησης). Για να παραβιάσουν την Έκτη Εντολή, οι Νότιοι στρατιώτες έπρεπε να πιστεύουν ότι οι Βόρειοι ήταν κατά κάποιο τρόπο θεμελιακά διαφορετικοί από αυτούς. Οι σκοτωμένοι δεν θα μπορούσαν να είναι ισότιμοι Χριστιανοί, Αμερικανοί, ή έστω συνάνθρωποι. Απεναντίας, όπως υποστηρίζεται ανελλιπώς από εκατοντάδες άρθρων στην Dispatch, οι Βόρειοι είναι φανατικοί, άπιστοι, ξένοι και αλλότριοι, κτήνη και δαίμονες.
Η πρώτη κατηγορία είναι ότι οι Βόρειοι δεν είναι κανονικοί Χριστιανοί. Αυτοί οι Βόρειοι, που χαρακτηρίζονται άθεοι, ήταν επικίνδυνοι θρησκευτικοί ζηλωτές που ασπάζονταν ριζοσπαστικά και δήθεν μη-χριστιανικά θρησκεύματα όπως ο μονοφυσιτισμός και ο πνευματισμός. Πιστεύουν εσφαλμένα και υβριστικά ότι είναι οι "εκλεκτοί, η εκλογή των Ουρανών" και θεωρούν τους εαυτούς τους ως "πιο σωστούς και από τη Βίβλο", σύμφωνα με την εφημερίδα. Οι Βόρειοι έχουν εγκαταλείψει τον Χριστιανισμό και τον έχουν παραποιήσει σε απεχθή αθεϊσμό.
Οι Νότιοι επίσης διατείνονται ότι οι Βόρειοι δεν προέρχονται από την ίδια εθνική καταγωγή. Κοιτάζοντας βόρεια βλέπουν μια αλλότρια κοινότητα μεταναστών, ένα τρομακτικό "ανομοιογενές συνονθύλευμα... από το πιο σκάρτο αίμα όλων των άλλων εθνών". Οι πόλεις τους ήταν "χωνευτήρια στα οποία ολόκληρος ο κόσμος έχυνε όλη του την περίσσεια βρώμα και λέρα". Οι στρατοί τους δεν απαρτίζονταν από γενημένους Αμερικανούς όπως οι ίδιοι, αλλά "ξένους μισθοφόρους του Λίνκολν".
Η πιο καταδικαστική κατηγορία, όμως, ήταν ότι με τις θηριωδίες που διέπραξαν απέναντι σε αθώες γυναίκες, παιδιά και αμάχους, οι Βόρειοι αποκαλύπτουν την θεμελιώδη έλλειψη ανθρωπιάς (Σημ του Μτφ: Πρβλ την ανάλυση του Τσόμσκυ για Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο). Μερικές φορές οι Βόρειοι περιγράφονται σαν ζώα ("σκυλιά, λύκοι, ύαινες", "ερπετά", και "άγρια θηρία"), άλλες φορές ως απόκοσμοι δαίμονες ("ενσαρκωμένοι δαίμονες", και "συνάθροιση αγρίων και δαιμόνων, στους οποίους αρμόζει να αφανιστούν"). Σε κάθε περίτπωση δεν είναι ανθρώπινοι. Απεναντίας, είναι "ανθρωπόμορφα τέρατα", "αηδιάστικά σκυλιά με ανθρώπινη μορφή", και "δαίμονες με ανθρώπινη όψη".
Αυτές οι αιτιάσεις, όλες μαζί, συνιστούν μια ποινή θανάτου. Οι προβλέψεις της ουράνιας τιμωρίας απέναντι στον εγγενώς κακό Βορρά εμφανίζεται ξανά και ξανά στις σελίδες της Dispatch. H "μέρα της κρίσης" του Βορρά πλησίαζε γρήγορα, και οι Βόρειοι δεν θα μπορύσαν να ξεφύγουν από την "οριστική ανταπόδοση ενός δίκαιου Κυρίου". Με την απο-ανθρωποποίηση των Βορείων, οι Νότιοι εργάστηκαν για να πείσουν τους αυτούς τους ότι σκοτώνοντάς τους δεν διέπρατταν αμάρτημα, αλλά αντιθέτως κάτι βαθιά ηθικό, γινόμενοι όργανα της κρίσης του Κυρίου.
Τα άρθρα που συνδέονται με το δεύτερο θέμα, "πατριωτισμός και ποίηση", συμπλήρωναν την εικόνα,δείχοντας γιατί ήταν τιμημένο το να πεθαίνεις από τα χέρια απάνθρωπων εισβολέων. Εκατοντάδες ποιημάτων εμφανίστηκαν στην εφημερίδα κατά τη διάρκεια του πολέμου, για να εμψυχώσουν τους άντρες του Νότου να πολεμήσουν για τους σκοπούς της Ομοσπονδίας, και να υπερασπιστούν την τιμή τους, την πατρίδα τους και τις οικογένειές τους. Τα ποιήματα αυτά επεδίωκαν να μεταμορφώσουν το Νότο από έναν τόπο σε μια ιδέα, και να πείσουν τους ανθρώπους να διακινδυνεύσουν και ίσως να χάσουν τη ζωή τους για αυτήν. Αν οι στρατιώτες πέθαιναν στο πεδίο της μάχης, αυτά τα ποιήματα τους διαβεβαίωναν ότι θα τιμηθούν σαν ήρωες, των οποίων η δόξα θα διαρκέσει για πάντα.
Πρέπει να πέσουμε στο πεδίο της μάχης/ Πείτε μου πως δεν πεθαίνουμε μάταια/ εκείνος που πέφτει με την ασπίδα της Ελευθερίας/ δεν είναι από τους ανώνυμα σφαγιασμένους/ Γιατί οι ποιητές, οι γιοί και οι κόρες / αυτής, της Νότιας μας χώρας/ θα τραγουδούν για μας μέσα στον θρηνητικό αέρα/ και θα μας ονομάζουν ήρωες
Οι Νότιοι επανειλημμένα καταφεύγουν σε ποιητικά σχήματα για να υποκινήσουν ισχυρά συναισθήματα, απαραίτητα για διαποτίσουν τον αγώνα της Ομοσπονδίας με την ιερότητα της θυσίας και να επενδύσουν τις φοβερές θυσίες στις οποίες καλούσαν τους στρατιώτες με ένα ανώτερο νόημα.
Η θεματική ανάλυση επιτρέπει να δούμε μια ακόμα πληρέστερη εικόνα, περνώντας έτσι από την ανάλυση αντιπροσωπευτικών άρθρων, στην υποκατάσταση της στενής ανάγνωσης δεκάδων χιλιάδων από αυτά. Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει το σχετικό μέγεθος του μελανιού που αφιερώθηκε σε αυτά τα δύο θέματα - τους "λιβέλλους κατά των Βορείων" και τον "πατριωτισμό και ποίηση" στις σελίδες της Dispatch από την εκλογή του Λίνκολν το Νοέμβριο του 1860 μέχρι το κάψιμο του Richmond στις αρχές του Απριλίου 1865.
Η αξιοσημείωτη ομοιότητα ανάμεσα στα αποτυπώματα των δύο αυτών θεμάτων είναι συγκλονιστική. Αν ένα εμφανιζόταν σχετικά συχνά στην εφημερίδα, οποιαδήποτε στιγμή, τότε και το άλλο θα εμφανιζόταν εξίσου συχνά. Η στενή συνάφεια ανάμεσα σε αυτά τα δύο θέματα - που θα ήταν δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να παρατηρηθεί χωρίς τη θεματική ανάλυση - υποδεικνύει ότι τα δύο αυτά θέματα ήταν πάντοτε οι δύο όψεις του ιδίου νομίσματος (αν και σπάνια εμφανίζονταν στο ίδιο άρθρο - το αρχικό άρθρο για τον Jackson αποτελεί σπάνια εξαιρεση).
Το γράφημα επίσης επιτρέπει να δούμε ακριβώς το πότε αυτές οι εκκλήσεις ήταν απαραίτητο να γίνουν, σε συγκεκριμένα χρονικά ορόσημα. Βλέπουμε τη σταθερή άνοδο του ποιητικού πατριωτισμού και των φαρμακερών επιθέσεων στη διάρκεια της αποσκίρτησης των Νοτίων και τους πρώτους μήνες του πολέμου. Βλέπουμε ακόμα την απότομη αύξηση που ακολουθεί την κήρυξη επιστράτευσης τον Απρίλιο του 1862. Και βλέπουμε το τελευταίο ρόγχο του ομοσπονδιακού πατριωτισμού και εθνικισμού κατά το τέλος του πολέμου, καθώς οι Νότιοι έκαναν μια τελευταία προσπάθεια να ανασυντάξουν τα στρατεύματά τους και να σώσουν τον αγώνα τους.
Αυτές ήταν στιγμές της μεγαλύτερης πίεσης για το στρατό των Νοτίων: καθώς σχηματιζόταν, καθώς πάσχιζε για αριθμητική επάρκεια, και καθώς αντιμετώπιζε αμετάκλητα την ήττα. Καθώς ο στρατός ήταν η πεμπτουσία της Ομοσπονδίας, το γράφημα αυτό απεικονίζει πολλά περισσότερα από τη συχνότητα πατρωτικών ποιημάτων ή λιβέλων κατά των Βορείων. Είναι ένα καρδιογράφημα του ομοσπονδιακού έθνους.
